dinsdag 31 oktober 2017

Ada for president!

Het orakel van Berrós

Als immigrant geniet ik de twijfelachtige eer een tweezijdige deskundige te zijn. Nederlandse vrienden vragen mij hoe het met Catalonië verder zal gaan na de reuring van de laatste tijd. En Catalaanse vrienden vragen mij hoe het verder moet in Nederland, waar een zekere meneer Wilders de democratie bedreigt. 
Mijn antwoorden zouden kunnen luiden: "Weet ik veel! Ik ben al 20 jaar weg uit Nederland." Het enige wat mij opvalt als ik er een keertje ben is dat er eindeloos geconsumeerd wordt. Toen ik vroeger met de trein ging was er welgeteld één stationsrestauratie op Utrecht-Centraal. Tegenwoordig is het hele station vergeven van de eet,- en drinkgelegenheden en winkels in soorten en maten. 
En de variant voor de Nederlandse vragenstellers: "Weet ik veel! Ik woon al 20 jaar in de middle of nowhere." Het enige wat mij opvalt is dat mensen mij vroeger in het Spaans toespraken en dat tegenwoordig verdommen. 

The expert view

Af & toe lees ik weleens een boek. Inmiddels weet ik niet meer waar het zich bevindt (aan één van de kinderen meegegeven?), maar de afgelopen jaren heb ik tot in den treure het boek "Thinking fast, Thinking slow" van Daniel Kahnemann herlezen. Ik kan het iedereen aanraden. In dat boek wordt een aardig onderzoekje vermeld. Aan een groot, representatief panel van experts, in dit geval politiek commentatoren, een soort Maarten van Rossem's uit de VS, werd een vragenlijst voorgelegd met allerlei scenario's  van politieke ontwikkelingen in vele buitenlanden. Per kwestie mochten de experts kiezen tussen 3 antwoorden.  Van het soort: Vooruit, Stilstand, Achteruit. Na een zekere periode waarbij de tijd de scenario's had ingevuld, werden de resultaten geëvalueerd. 

Het bleek dat de antwoorden in 80% van de gevallen fout waren én dat de experts het op hun particuliere specialisme (zeg: Midden-Oosten) niet significant beter deden dan hun collega's met een ander specialisme. 
Kahnemann parafraserend: Je kunt beter een blinde chimpansee een dartpijl laten gooien op een bord met de antwoorden (die zal immers hoogstens 66% fout hebben) dan een goedbetaalde expert inhuren. 
Het grappigste vond ik nog dat de experts de Pavlovreactie tentoonspreidden om hun verkeerde voorspelling achteraf goed te praten door aan te geven dat er bijzondere, onverwachte gebeurtenissen waren voorgevallen. 

Kortom: Het orakel van Berrós is hoogstwaarschijnlijk niet veel slechter in staat om de toekomst te voorspellen dan de gemiddelde expert. Sterker nog, hoe meer mijn inzichten lijken op die van een chimpansee, hoe beter ze zullen zijn.

Afbeeldingsresultaat voor chimpansee darts











Callejon sin salida


De toestand waarin Catalonië zich momenteel bevindt, lijkt vrij uitzichtloos. De onafhankelijkheidsbeweging is willens en wetens een doodlopende steeg in gelopen. Al is dat misschien iets te scherp uitgedrukt. Het mag niet uitgesloten worden dat zij werkelijk hebben gedacht, en dit niet louter tegen hun aanhang communiceerden om politieke redenen, dat zij internationale steun zouden krijgen.  Met die internationale steun hoopten zij dan de druk op de Spaanse overheid zodanig op te voeren dat die gedwongen zou zijn geweest om de Catalaanse onafhankelijkheid op zijn minst te gaan onderhandelen. 


Mijn boze vriend de smid

Een paar weken geleden had ik bijna slaande ruzie met mijn vriend de smid. Het was net na het "referendum" van 1 oktober toen hij mij vroeg "wat men er in Nederland van dacht?". Naar eer en geweten antwoordde ik  dat men in Nederland vond dat het optreden van de Spaanse politie buiten proporties was geweest maar dat het referendum daar niet meer of minder (il)legaal van werd. Illegaal dus. 
Toen hij dat antwoord hoorde, vond er een kortsluiting plaats tussen zijn Catalaanse onderbuikgevoelens en welke vorm van argumentatie dan ook. Wij kennen elkaar al 20 jaar, kunnen het goed met elkaar vinden en hebben af & toe robbertjes gevochten bij het niet nakomen van afspraken. Dat gaat zo met onderaannemers, soms. 

Nooit eerder had ik hem zo boos gezien. Ik was werkelijk bang dat hij mij zou gaan slaan omdat ik werd geïdentificeerd met Europa dat haar verplichting ten opzichte van de onderdrukte Catalanen niet nakwam. Net zoals Europa dat had nagelaten toen in 1944 Catalaanse vluchtelingen vanuit Frankrijk de Val d'Arán (hier om de hoek) binnenvielen in een poging Franco te laten vallen. Die inval gebeurde met een slecht bewapend legertje van een paar honderd man. De overtuiging was dat de geallieerden te hulp zouden schieten....... maar dat gebeurde niet. 
Het zichtbare gevolg van deze gebeurtenissen is dat er vlak bij ons huis een serie bunkers gebouwd zijn om een volgende inval makkelijker te kunnen opvangen. 

Een volleybaltoernooi in Montpellier

Een jaar of 5 geleden zat ik bij Catalaanse vrienden aan de tafel in de woonkamer. Keurige mensen, beetje conservatief, rechtervleugel PvdA zeg maar. Ze hebben het economisch goed gedaan en bewonen een kast van een huis in het Wassenaar van Barcelona. De tafel waaraan ik zat staat in hun tweede huis bij ons in het dorp. 


Telefoon.

Na tien minuten verhit gesprek legt de vrouw des huizes haar mobiel weg en begint omstandig aan haar man te vertellen wat er aan de hand is. Wat is er aan de hand? Hun dochter had op dat moment een internationaal volleybaltoernooi in Montpellier. 
De organisatie had een leuk ideetje gehad. Aan alle teams waren t-shirts uitgereikt met daarop de nationale vlag gedrukt. Konden de teams elkaar herkennen, dat was het idee. Aan de meisjes van ons team was een t-shirt verstrekt met de Spaanse vlag. Paniek! De meiden wilden dat t-shirt niet aantrekken, want zij waren Catalaans. Uiteindelijk hebben ze als compromis met binnenstebuitengekeerde hemdjes gespeeld. 

De Friese vlag

Nadat de grootste emotie was weggeëbd, werd mij gevraagd of ik het ook schandalig vond. Dat vond ik eerlijk gezegd wel meevallen. Zoals ze in Spanje zeggen, de Pyreneeën zijn hoog. Dat ontneemt Spanje het uitzicht op Europa, en andersom geldt dat ook. Mijn argument was dat ze daar in Montpellier misschien niet wisten dat het door hen uitgenodigde team uit San Cugat del Vallés uit Catalonië kwam. En, voorzover ze dat wel zouden hebben geweten, de gemiddelde Europeaan Spanje als één land ziet. Net zoals zij een team uit Sneek vermoedelijk hadden gehuld zouden hebben in de Nederlandse vlag en niet in de Friese.
Afbeeldingsresultaat voor friese vlag



Drenthe

Ik heb deze twee anekdotes hier opgeschreven in een poging te verduidelijken hoe diep dat Catalaanse onderbuikgevoel zit. Het is, voorzover ik dat kan overzien, Drenthe in het kwadraat. 

Een paar jaar geleden was er op de Nederlandse tv een programma waar de (on)aantrekkelijkheid van verschillende steden in Nederland met elkaar werd vergeleken. Die programmamakers kwamen uit de Randstad en als ik me goed herinner was één van de criteria die ze hanteerden de afstand tot Amsterdam. Een discutabel criterium als je het mij vraagt. Maar goed, op de laatste plaats stond Emmen, Drenthe. 
In plaats van een ongeïnteresseerd schouderophalen in Zuid-Oost Drenthe (wij hebben er familie wonen) ging er meteen een filmpje viraal dat was gemaakt om te laten zien hoe leuk Emmen wel niet is. En hoogstverontwaardigde commentaren bereikten mij via FB. Terwijl toch volgens mij iedere beginnende student marketing (branding tegenwoordig vermoedelijk) leert dat je beter je fouten (=in dit geval, ja, Emmen is saai) kunt toegeven dan tegen viento y marea ontkennen (=maar wij hebben het hier prima naar ons zin, doei!)

Lluís Companys

Drenthes positie in de Nederlandse staat is een andere dan de Catalaanse in Spanje.  Er zijn hier in Catalonië historische feiten van een andere orde te verteren. Zo werd in 1940 door Franco na een wel héél kort proces de gekozen president van Catalonië, Lluís Companys veroordeeld en gefusilleerd. 


Lluis Companys.jpg
Lluís Companys

Op de website van de Catalaanse regering (speciaal gemaakt om Catalonië internationaal op de kaart te zetten) begint zijn levensbeschrijving aldus:


"Born in Tarròs (Urgell County) in 1882, he was the only elected head of government to be executed during the Second World War."

Ieder jaar wordt er op Mont-Juich, de begraafplaats én een kazerne waar de executie zich voltrok, een herdenking georganiseerd op 15 oktober (dag van de executie) waar de president van Catalonië met wat nationalistische leiders een krans legt op zijn graf. 

Overigens, klein detail, Spanje heeft helemaal niet deelgenomen aan de tweede wereldoorlog. De figuur van Companys uitvergroten door hem te verbinden met WO2 is op zijn minst opmerkelijk. Companys was naar Frankrijk gevlucht en werd door de gestapo in Vichy-Frankrijk gearresteerd en uitgeleverd. Een gebaar richting Franco om hem mee te krijgen in de oorlog, maar Franco stelde naar Hitler's zin veel te veel eisen en bleef een soort gedoog-bondgenoot. Wat in ieder geval rond de 360.000 Joden die via de Pyreneeën naar Spanje vluchtten het leven heeft gered. 

Drenthe kan zich ondertussen beroepen op Ellert en Brammert:


"As ien dag Brammert van huus is, vrag Ellert an 't maagien um hum te scheren. Mit 't schaarpe scheermes sned ze hum de keel of en vlucht."

De moord op Ellert is ook droevig, maar de daadster was 7 jaar als slavin aan het werk en werd seksueel misbruikt. Toch anders. 


El choque de trens

Nadat de Catalaanse nationalisten een doodlopende steeg ingeslagen zijn, ontdekken ze aan het eind daarvan dat deze niet doodloopt, maar dat de steeg veranderd is een spoorbaan waar vanaf de andere kant met een rotvaart een trein aan komt gereden. Deze trein wordt bestuurd door Mariano Rajoy die niet verder komt dan het repeteren van het mantra: Praten is prima, maar alleen binnen de grondwet!

Dat is wat zich de afgelopen heeft voltrokken. Twee partijen die al jaren langs elkaar heen praten. De centrale Spaanse regering die sinds de PP aan de macht is (2011) niet nagelaten heeft olie op het vuur van het conflict te gooien. 
De Catalaanse leiders die door een combinatie van onderbuikgevoel en een vlucht vooruit hebben ingezet waarbij ze de afspraken die gelden binnen de democratie naar eigen goeddunken interpreteren. 
Eén ding is zeker, voorzover ik dat kan overzien. Met de huidige leiders aan beide zijden komen ze er niet uit. 

De oplossing?

A.s. 21 december zijn er verkiezingen in Catalonië, uitgeschreven door Rajoy toen hij het Catalaanse parlement afgelopen vrijdag naar huis stuurde. De kamer zag er zo uit:

Grupos representados  62   JxSí  25   C's  16   PSC  11   CSQP  11   PPC  10   CUP


Een korte verduidelijking:
JxSi ,62 zetels. Een coalitie van ERC (onvergelijkbaar met Nederlandse verhoudingen: links? & zeer nationalistisch omschrijven zij zichzelf) en CDC (Puigdemont, VVD) voor onafhankelijkheid (CDC sinds 20111).
C's, 25 zetels. Opgericht in Catalonië als tegenwicht tegen de onafhankelijkheid. Inmiddels landelijke partij (D'66). 
PSC, 16 zetels. De Catalaanse tak van de PSOE (PvdA).
CSQP, 11 zetels. Coalitie van linkse (protest)partijen (Groen Links & PvdD). Tegen onafhankelijkheid.
PPC, 11 zetels. Tegen onafhankelijkheid (rechts CDA, rechts VVD, PVV).
CUP, 10 zetels. Vóór onafhankelijkheid, tegen Europa, anti-kapitalistisch (SP).

De afgelopen week naar huis gestuurde Catalaanse regering steunde op JxSi en de CUP, 72 van de 135 zetels (68 is meerderheid) op basis van 48% van de uitgebrachte stemmen. 

Als u mij vergunt voor chimpansee te spelen, zal de zetelverdeling er na 21 december er ongeveer zo uit zien, want ik vermoed dat JxSi uiteen zal vallen in de oorspronkelijke facties (en nog wat afsplitsingen die de kiesdrempel niet halen):

ERC    35
CDC   20
C's     30
PSC    20 
CSQP 10
PP     10
CUP   10

Dat betekent dat er geen enkele meerderheid te vormen valt. Tenzij.......

Ada for president ?!

Mijn hoop is dat de huidige burgemeester van Barcelona, Ada Colau, zich met haar partij (die bestaat alleen in Barcelona) aansluit bij het blok van CSQP. Zij is populair, weet Barcelona te besturen met een minderheid en kan dus compromissen sluiten. 
Ik denk dat de zetelverdeling er dan behoorlijk anders, ongeveer zo, uit zal zien:

ERC    30
CDC    20
C's      25
PSC    15 
CSQP  30
PP      10
CUP     5

Dan kunnen de CSQP en de PSC samen een minderheidsregering vormen met gedoogsteun van C's op een aantal punten en met onderhandelingssteun van ERC op meer progressieve. Gericht op onderhandelingen richting een -verre- federale toekomst. En als dan over twee jaar landelijk de PP haar plek in de regering kwijt zou kunnen raken, des te beter. Maar daarvoor heb ik een nieuw dartbord nodig. 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten